कदाचित् निर्धनः देवदत्तः धनार्जनाय पत्नीपुत्रैः सह वनं गत्वा एकस्य वृक्षस्य अधः उपविश्य रज्जुनिर्माणम् आरब्धवान् । पत्नी पुत्रौ च विविधानां वृक्षाणां त्वचः सङ्गृह्य आनीतवन्तः। स्वकार्ये दत्तचित्तान् जनान् दृष्ट्वा तस्मात् वृक्षात् एकः यक्षः प्रत्यक्षीभूय अपृच्छत् 'भवन्तः अत्र किं कुर्वन्ति?’ इति । यद्यपि देवदत्तः भीतः तथापि धैर्येण अवदत् 'भवतः पादबन्धनार्थं रज्जुनिर्माणं कुर्वन्तः स्मः' इति । भीतः यक्षः 'मां रक्षतु । वृक्षस्य दशपाददूरे बह्व्यः सुवर्णमुद्रिकाः सन्ति' इति अवदत् । देवदत्तः धनं गृहीत्वा पत्नीपुत्रैः सह स्वगृहम् आगतवान् । तस्य दारिद्र्यचिह्नानि लुप्तानि अभवत् । यत्र सुमेलनं भवति तत्र बहुसम्पदा भवति ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)

Once, a poor man named Devadatta went to the forest with his wife and son to earn a living. Sitting beneath a tree, he began making ropes, while his wife and son collected bark from various trees. Seeing them absorbed in their work, a yaksha appeared and asked, “What are you doing here?” Though frightened, Devadatta bravely replied, “We are making ropes to bind your feet”. Terrified, the yaksha pleaded, “Spare me! Ten steps from this tree lies a treasure of gold coins—take them”. Devadatta gathered the wealth and returned home with his family. From then on, his poverty vanished.

भगवान् बुद्धः पूर्वस्मिन् जन्मनि बोधिसत्त्वनामकः क्रीडनकविक्रेता आसीत् । अन्यः अपि विक्रेता आसीत् यः स्वभावेन दुष्टः वञ्चकः च । कदाचित् दुष्टः क्रीडनकविक्रेता एकस्य गृहस्य पुरतः आगतः तदा काचित् बाला 'क्रीडनकं दापयतु' इति वृद्धाम् अपृच्छत् । वृद्धा एकां पुरातनीं स्थालिकाम् आनीय स्थालिकायाः विनिमयेन एकं क्रीडनकं यच्छ इति क्रीडनकविक्रेतारम् अयाचत । 'तुच्छम् अपि क्रीडनकं न प्राप्यते अनेन स्थालिकाविनिमयेन । अन्यत् पात्रं वा धनं वा आनयतु' इति उक्त्वा ततः गतः । परेद्युः यदा बोधिसत्त्वः क्रीडनविक्रयणार्थम् आगतः सा वृद्धा तम् अपि अहूय स्थालिकां दर्शितवती । सुर्वर्णमयीं स्थालिकां दृष्ट्वा बोधिसत्त्वः सर्वाणि अपि क्रीडनकानि, स्वसमीपस्थं सर्वमपि धनं च दत्त्वा गतः । वञ्चकः विक्रेता प्रवृत्तं सर्वं ज्ञात्वा शोकमग्नः अभवत् ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)

In a previous birth, the Buddha was a toy-seller named Bodhisattva. Another seller was wicked and deceitful. One day, the deceitful seller came before a house where a little girl asked her grandmother for a toy. The grandmother brought out an old bowl and requested a toy in exchange. The wicked seller scoffed, saying, “Not even a worthless toy can be given for this. Bring another vessel or money,” and left. The next day, Bodhisattva came selling toys. The grandmother showed him the same bowl. Seeing that it was made of gold, Bodhisattva gave her all his toys and all his money, then departed. When the deceitful seller later learned what had happened, he was overcome with grief.

कदाचित् महान्-विष्णुभक्तः राजा अम्बरीषः साधनद्वादशीव्रतम् आरब्धवान् । इन्द्रः तस्य व्रतस्य भङ्गार्थं महातपस्विनं दूर्वासमुनिं नियोजितवान् । सप्तसहस्रेण शिष्यैः सह आगतस्य मुनिवरस्य विशेषसत्कारं कृतवान् अम्बरीषः । दूर्वासमुनिः शिष्यैः सह आह्निकादिकं कर्तुं नदीं गत्वा सोद्देशम् एव शीघ्रं न आगतः । द्वादश्याः सूर्योदयसमयः आसन्नः आसीत् । व्रतभङ्गः न भवेदिति कारणतः अम्बरीषः देवाय नैवेद्यम् अर्पयित्वा स्वयं च तीर्थं सेवमानः पारणां समापितवान् । नदीतः प्रत्यागतः दूर्वासः क्रुद्धः सन् अम्बरीषस्य हननार्थं तपोबलेन काञ्चित् राक्षसीं सृष्टवान् । भक्तस्य रक्षणाय विष्णोः सुदर्शनचक्रं राक्षस्याः संहारं कृत्वा दूर्वासस्य संहराय उद्युक्तम् अभवत् । अनन्तरं विष्णोः आदेशानुसारं दूर्वासः अम्बरीषस्य शरणं गतवान् । सुदर्शनचक्रं ततः प्रत्यागच्छत् ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)

King Ambarisha, a devoted follower of Vishnu, observed the Dvadashi fast. To disrupt it, Indra sent Sage Durvasa. Ambarisha honored him, but when Durvasa delayed at the river and sunrise neared, Ambarisha completed the ritual by offering food to the deity and sipping holy water. Angered, Durvasa created a demoness to kill him. To protect his devotee, Vishnu’s Sudarshana Chakra destroyed the demoness and turned against Durvasa himself. Terrified, Durvasa sought refuge in Vishnu, who directed him to Ambarisha. When Durvasa bowed before the king, the Chakra withdrew.